unit-abbreviations.md

author(s)
Recai Oktaş (@roktas)

Birim Kısaltmaları

Birim kısaltması kanonik formda her biri (Türkçe karakter olabilen) büyük harflerle yazılmış ve tire ile ayrılmış tekil veya birleşik Türkçe kelimelerden oluşan bir kelime öbeğidir. Ör.

    BİLGİSAYAR-PR

Kısaltmalarda izin verilen karakter aralığı:

• Başta: ABCÇDEFGHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ (Türkçe harfler)

• Ortada: ABCÇDEFGHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ0123456789- (Türkçe harfler + rakamlar + tire)

• Sonda: ABCÇDEFGHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ0123456789 (Türkçe harfler + rakamlar)

(Özel olarak tire dışında .,;:_ gibi noktalama işaretlerine izin verilmediğine dikkat edin.)

Kısaltma aşağıdaki tüm durumlarda daima tekil olmalıdır.

1. Küçük/büyük harf değişimine duyarsız

   Ör. BİLGİSAYAR-PR kanonik formu bilgisayar-pr veya Bilgisayar-pR ile eşdeğerdir

2. Türkçe/ASCII eşlenik harf değişimine (ör. Ş yerine S) duyarsız

   Ör. BİLGİSAYAR kanonik formu BILGISAYAR ile eşdeğerdir

3. Tirelerin kaldırılmasına duyarsız

   Ör. BİLGİSAYAR-PR kanonik formu BİLGİSAYARPR ile eşdeğerdir

Kurallar

• Türkçe karakterler daima korunur

  Ör. "BILGISAYAR" yerine "BİLGİSAYAR"

  Örnekteki iki kelime aynı kısaltmaya karşı düşmektedir (bk. tekillik şartları)

• Artık kelimeler çıkarıldıktan sonra (ör. "X Mühendisliği"nde sadece "X" dikkate alınır) kısaltmaya konu tek kelime kalıyor ve bu kelime aşırı uzun değilse (örneğin 12 harfi geçmiyor) kısaltılmadan yazılır

  Ör. "BİL" yerine "BİLGİSAYAR"

• Birim adı artık kelimeler çıkarıldıktan sonra birden fazla kelime kalıyorsa uygun bir kısaltma tekniğiyle (bk. "Kısaltma Teknikleri") kısaltılır

  Ör. "Bilgisayar Öğretimi Teknolojileri Eğitimi" için BÖTE

• Fakülte adları şunlar olmalıdır

  Fakülte	Kısaltma
  Ali Fuat Başgil Hukuk	HUKUK
  Diş Hekimliği	DİŞ
  Eğitim	EĞİTİM
  Fen Edebiyat	FEN
  Güzel Sanatlar	GÜZELSANATLAR
  İktisadi ve İdari Bilimler	İKTİSAT
  İlahiyat	İLAHİYAT
  İletişim	İLETİŞİM
  İnsan ve Toplum Bilimleri	İNSAN
  İşletme	İŞLETME
  Mimarlık	MİMARLIK
  Mühendislik	MÜHENDİSLİK
  Sağlık Bilimleri	SAĞLIK
  Tıp	TIP
  Turizm	TURİZM
  Veteriner	VETERİNER
  Yaşar Doğu Spor Bilimleri	SPOR
  Ziraat	ZİRAAT

• Enstitü adları şunlar olmalıdır

  Ensititü	Kısaltma
  Lisansüstü Eğitim	LİSANSÜSTÜ
  Fen Bilimleri	FEN-BİLİM
  Sosyal Bilimler	SOSYAL-BİLİM
  Sağlık Bilimleri	SAĞLIK-BİLİM
  Eğitim Bilimleri	EĞİTİM-BİLİM
  Güzel Sanatlar	GÜZEL-SANAT

• Konservatuvar adları şunlar olmalıdır

  Konservatuvar	Kısaltma
  Devlet Konservatuvarı	KONSERVATUVAR

• Meslek Yüksek Okulu adları şunlar olmalıdır

  Okul	Kısaltma
  Adalet Meslek Yüksek Okulu	ADALET-MYO
  Alaçam Meslek Yüksek Okulu	ALAÇAM-MYO
  Bafra Meslek Yüksek Okulu	BAFRA-MYO
  Bafra Turizm Meslek Yüksek Okulu	TURİZM-MYO
  Ballıca Meslek Yüksek Okulu	BALLICA-MYO
  Çarşamba Meslek Yüksek Okulu	ÇARŞAMBA-MYO
  Çarşamba Ticaret Borsası Meslek Yüksek Okulu	TİCARET-MYO
  Havza Meslek Yüksek Okulu	HAVZA-MYO
  Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu	SAĞLIK-MYO
  Samsun Meslek Yüksek Okulu	SAMSUN-MYO
  Terme Meslek Yüksek Okulu	TERME-MYO
  Vezirköprü Meslek Yüksek Okulu	VEZİRKÖPRÜ-MYO
  Yeşilyurt Demir Çelik Meslek Yüksek Okulu	YEŞİLYURT-MYO

• Aşağıdaki türde birimlerde belirtilen son ekler kullanılır

  Birim	Son ek
  Ana Bilim/Sanat Dalı	AD
  Bilim Dalı	BD
  Disiplinler arası Program	DA
  Doktora Programı	DR
  İkinci Öğretim Programı	2
  Lisans/Önlisans Programı	PR
  Sanatta Yeterlilik	SY
  Uzaktan Eğitim Programı	UZ
  Yüksek Lisans Programı (Tezli)	YL
  Yüksek Lisans Programı (Tezsiz)	YZ

  Ör. Bilgisayar Mühendisliği lisans programı için "BİLGİSAYAR-PR"

• Lisans bölüm adları çakışma yoksa ön ek kullanılmadan yazılır

  Ör. "MÜHENDİSLİK-BİLGİSAYAR" yerine "BİLGİSAYAR"

• Ait olduğu birimle aynı isimdeki program adları çakışma yoksa ön ek kullanılmadan yazılır

  Ör. Bilgisayar Mühendisliği bölümüne ("BİLGİSAYAR") ait "Bilgisayar Mühendisliği Programı" için "BİLGİSAYAR-PR"

• Aşağıdaki türde birimlerde çakışma yoksa bile daima ön ek kullanılır

  • Meslek yüksek okulu birimleri ait olduğu Meslek Yüksek Okulu kısaltmasıyla ön eklenir

    Ör. "BAFRA-MYO-BİLGİSAYAR"

  • Ana bilim/sanat dalları (yalın halde yazıldığında anlam belirsizliği oluşabileceğinden) ait olduğu üst birimle ön eklenir

    Ör. "DONANIM-ABD" yerine "BİLGİSAYAR-DONANIM-ABD"

• Araştırma ve/veya Uygulama merkezlerinin kısaltılmasında (yaygın bir başka alternatif olmadığı sürece) ilk harfler esas alınır ve aşağıdaki bitişler tercih edilir

  Kelime	Kısaltma
  Araştırma Merkezi	AM
  Araştırma Uygulama Merkezi	AUM
  Eğitim Merkezi	EM
  Uygulama Merkezi	UM

• İdari birimlerde aşağıdaki son ekler kullanılır

  Kelime	Kısaltma
  Ana Bilim/Sanat Dalı Başkanlığı	ADB
  Baş Hekimliği	BAŞHEK
  Bölüm Başkanlığı	BB
  Daire Başkanlığı	DB
  Dekanlık	DEK
  Disiplin Kurulu	DİSKUR
  Etik Kurulu	ETİKUR
  Fakülte/MYO/Enstitü Kurulu	KUR
  Komisyon	KOM
  Koordinatörlük	KOR
  Müdürlük	MD
  Müşavirlik	MŞ
  Sekreterlik	SEK
  Şube Müdürlüğü	ŞB
  Yönetim Kurulu	YÖNKUR

Kısaltma Teknikleri

Kısaltma üretmenin kaçınılmaz olduğu durumlarda aşağıdaki teknikleri kullanın

• Mümkünse daima "Standart Kısaltmalar"ı kullanın

• İlgili meslek dalında yaygın bir kısaltma arayın ve varsa onu tercih edin

  Ör. "Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik" için PDR

• Kelimeler birbirinden bağımsız veya çok sayıda ise sadece ilk harfleri alarak kısaltabilirsiniz

  Ör. "Bilgisayar Öğretimi Teknolojileri Eğitimi" için BÖTE

• Her bir kelimenin (bir araya getirildiğinde kolayca telaffuz edilebilen) ilk bir kaç harfini alabilirsiniz

  Ör. "Genel Sekreterlik" için GENSEK

Kısaltma Dağarcığı

Kelimeler

Kelime	Kısaltma
Bilgi Teknolojileri	BT
Biyoloji/Biyolojik	BİYO
Matematik	MAT
Mekanik	MEKA
Nano Teknoloji	NANO
Teknik	TEK
Teknoloji	TEKNO
Teori/Teorik	TEO
Termodinamik	TERMO