Skip to content

Latest commit

 

History

History
1364 lines (946 loc) · 37.9 KB

Bolum2.md

File metadata and controls

1364 lines (946 loc) · 37.9 KB
Raw

Modül 2

YORUM SATIRLARI,DEĞİŞKENLER, VERİ TİPLERİ VE OPERATÖRLER

2.1. Yorum Satırlarını Kullanma

Yorum satırları, Python yorumlayıcısı tarafından dikkate alınmayan ve yorumlanmayan ifadelerdir. Python’da yorum satırları genel olarak aşağıdaki işlemler için kullanılır:

  • Bir hatırlatma eklemek
  • Program veya kodlarla ilgili bir açıklama yapmak
  • Kullanılmayan bir kod satırını pasif hale getirmek
  • Süsleme yapmak

Bu tür açıklama satırları kodun başkaları tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlar. Python’da tek satırlık açıklama için “#” işareti kullanılır. “#” işareti kullandığınızda o satırdaki metin kod olarak işlenmez.

Örnek 1

Aşağıdaki yorum satırları Python tarafından dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle sadece “print()” komutu çalışır.

#Bu kod ekrana yazı yazılmasını sağlamaktadır. 
print ("Konu: Yorum satırlarını kullanma") 
#Her satırın başına # işareti eklenerek
#alt alta yorum satırları oluşturulabilir.

>>> Konu: Yorum satırlarını kullanma

Örnek 2

Yorum satırlarını kod satırının devamında aynı satırda kullanabilirsiniz. Bu kullanımda önce kod gelir, devamında yorum satırı “#” işareti ile başlar (öndeki kod çalışır), daha sonra satır sonuna kadar yorum satırı olarak dikkate alınmaz.

print (2+3) # Bu kod satırı ekrana 2 sayının toplamını yazar.

>>> 5

Her satırın başına “#” işareti ekleyerek alt alta yorum satırları oluşturabilirsiniz. Yorum satırlarında özel karakterler etkisizdir.

Örnek 3

Birden fazla yorum satırı kullanılacaksa yorumlar üçlü tek tırnak veya üçlü çift tırnak blokları arasına yazılır.

'''Python'da birden fazla açıklama satırı kullanmak için üçlü tek tırnak veya çift
tırnak kullanılır. Açıklama satırını bitirmek için aynı işaretler kullanılır.'''

>>> 'Python'da birden fazla\naçıklama satırı\nkullanmak için üçlü tek tırnak veya çift\n
tırnak kullanılır. Açıklama satırını bitirmek için \naynı şekilde kullanılır.'

Konsol çıktısında açıklamalar birden fazla satırda olduğu için satır sonlarına \n kaçış dizisi karakterini konsol otomatik olarak eklemiştir. Aynı yorum satırını """yorum satırları""" üçlü çift tırnak kullanarak da yapılabilir. Yorum satırları içinde kaçış dizisi karakterlerinin de çalışmadığı unutulmamalıdır.

Örnek 4

Yorum satırlarını Python yorumlayıcı dikkate almaz. Ancak aşağıdaki kod satırları yorum satırı olarak değerlendirilmez.

#!/usr/bin/env python3 veya #!c:/Python/python.exe
# -*- coding: utf-8 -*-
"#!/usr/bin/env python3" kodu Python 3 yorumlayıcısının Linux için dosya konumunu
belirtir.
"#!c:/Python/python.exe" kodu Python 3 yorumlayıcısının Windows için dosya konumunu
belirtir.
"# -*- coding: utf-8 -*- " Kullanacağınız karakter kodlamasını belirtmek için
kullanılır. utf-8 Türkçe alfabeyi de destekleyen bir karakter kodlama sistemidir.

Örnek 5

Yorum satırları süsleme amacıyla da kullanılabilir. Bazı program dosyalarında aşağıdaki gibi süslü açıklamalar, etiketler görülebilir.

'''
#####################################################################
#******************************************************************##
# Python Öğreniyorum ##
# Python 3 ##
#******************************************************************##
#####################################################################
'''

2.2. Değişkenler

Kod yazarken sadece sabit değerler üzerinden işlemler yapılmaz. Kullanıcıdan veya başka kaynaklar- dan veri alınması gerekir. Örneğin, kullanıcıya ismiyle “merhaba” diyeceğimiz bir kod yazmak ister- sek her kullanıcıdan ismini girdi olarak almamız gerekir. İşlem yapabilmek için bu girdiler (değerler) bellekte tutulmalıdır. Bu girdileri depolamak amacıyla bellekte belirli bir yer ayrılması gerekir. Bir değişken tanımlandığında yorumlayıcı, veri türüne bağlı olarak bellekte yer ayırır ve ayrılan bölümde hangi türden verilerin saklanabileceğini belirler. Değişkenler bir isim, sayı veya farklı türdeki bir veri için bellekte ayrılan bu yeri temsil eder. Değişkenlere farklı veri tiplerinde değerler atanabilir. Değer atama ile (bir değişkeni bir değere eşleyerek) tam sayı, ondalık sayı, dizi veya karakter dizisi türünde değerler değişkenlerde tutulabilir. Python, bu konuda çok esnektir. Python’da değişkenlerinin veri tiplerini açıkça bildirmeye gerek yoktur. Aynı değişken farklı veri tiplerinde değerler alabilir. Aynı de- ğişkene önce sayı, sonra bir metin daha sonra başka türde bir değer atanabilir. Bir değişkene değer atandığında veri tipi otomatik olarak tanımlanır. Eşittir operatörü “=” değişkenlere değer atamak için kullanılır. “=” Operatörünün solunda değişkenin adı ve “=” operatörünün sağında ise bu değişkene atanacak değer yer alır.

Örnek 6

Değişken oluşturma ve değer atamaya ilişkin örnekler:

#sayi1 değişkenine 5 sayısı atandı.
sayi1=5
print('Değişkenin içindeki sayı: ', sayi1)
sayi1=10
print('Değişkenin içindeki sayı: ', sayi1, 'oldu')
sayi1='Murat'
print ('Değişkenin içindeki değer: ', sayi1, 'oldu')
sayi1=10.5
print ('Değişkenin içindeki sayı: ', sayi1, 'oldu')

Değişkenin içindeki sayı: 5

Değişkenin içindeki sayı: 10 oldu

Değişkenin içindeki değer: Murat oldu

Değişkenin içindeki sayı: 10.5 oldu

Örnekte aynı değişkene hem karakter dizisi (string) hem de sayısal değerler atanmıştır. Bir değişkene değer atanırken birden fazla yöntem kullanılabilir. Örnekte buna ilişkin kodlar verilmiştir.

Örnek 7

Aşağıda 3 değişkene de tek satırda 1 değeri atanmıştır.

a = b = c = 1
print ('1. sayı=', a)
print ('2. sayı=', b)
print ('3. sayı=', c)
  1. sayı= 1
  2. sayı= 1
  3. sayı= 1

Örnek 8

Değişkenler aralarına virgül eklenerek yan yana yazılır. Değerleri de aynı sıralama ile karşılarına yazılır.

adi, soyadi, yasi='Canan', 'DAĞDEVİREN', 34
print ("Adı=", adi)
print ("Soyadı=", soyadi,)
print ("Yaşı=", yasi)

Adı= Canan Soyadı= DAĞDEVİREN Yaşı= 34

Örnek 9

Değişkenlere değer atamak için başka bir yöntem aralarına noktalı virgül “;” ekleyerek değişken - değer ikilileri şeklinde yazmaktır.

adi='Aziz'; soyadi='SANCAR'; yasi=73
print ("Adı=", adi)
print ("Soyadı=", soyadi,)
print ("Yaşı=", yasi)

Adı= Aziz Soyadı= SANCAR Yaşı= 73

Örnek 10

Değer atanmayan ve/veya tanımlanmamış bir değişken kullanılırsa Python hata verir.

print (yenisayi)
#Python değişkenleri değer atandığında tanımlandığı için hata mesajı alırsınız.
# yenisayi değişkeni tanımlanmamış olduğu için hata mesajı alınır.

NameError Traceback (most recent call last)

<ipython-input-1-9ff08615337f> in <module>()

----> 1 print (yenisayi)

NameError: name 'yenisayi' is not defined

Değer atamadan tanımlamak için yenisayi=int( ) kodu kullanılabilir. Bu durumda değişkene ilk değer olarak “0” sıfır atanır.

yenisayi=int( )
print(yenisayi)

0

Örnek 11

Değişkenler veri tiplerine göre kullanılmazsa Python hata verir.

sayi1=1
metin1='deneme'
print(sayi1+metin1) #Bir sayı ile bir metin, kelime toplanamaz.

TypeError Traceback (most recent call last) <ipython-input-47-e585c633881d> in <module>()

1 sayi1=1

2 metin1='deneme'

----> 3 print(sayi1+metin1)

#Bir sayı ile bir metin, kelime toplanamaz.

TypeError: unsupported operand type(s) for +: 'int' and 'str'

2.2.1. Değişken Adlandırmada Kurallar

Değişken adı verilirken uyulması gereken bazı kurallar ve kurallar kadar katı olmasa da yararlı kullanım önerileri vardır.

Değişken adlandırma kuralları:

  • Değişkenler bir harf (a - z, A - Z) veya alt çizgi (_) ile başlamalıdır. Bunların dışında sayı veya başka bir karakter ile de başlayamaz.
  • Değişken adında rakam, alt çizgi(_), büyük veya küçük harf olabilir.
  • Değişken adları herhangi bir uzunlukta olabilir.

Python, değişken adlandırmada Türkçe karakterlerin (ç , ğ, ı, ö, ş ve ü) kullanımına izin vermektedir. Ek olarak Python programlama dilinde ayrılmış sözcükler kullanılamaz. Bu özel sözcüklerin listesini görmek için aşağıdaki kod kullanılabilir.

import keyword
keyword.kwlist
['False', 'None', 'True', 'and', 'as', 'assert', 'break', 'class', 'continue',
'def', 'del', 'elif', 'else', 'except', 'finally', 'for', 'from', 'global',
'if', 'import', 'in', 'is', 'lambda', 'nonlocal', 'not', 'or', 'pass',
'raise', 'return', 'try', 'while', 'with', 'yield']

Büyük harf ve küçük harf kullanılarak tanımlanan değişkenlerin adı aynı olsa bile farklı değişkenler olduğu unutulmamalıdır.

Örnek 12

Python dilinde uygun değişken adı örnekleri:

#Uygun değişken isimleri
sayi1=1
Sayi1=2

Sayi1’ ekrana yazdırılırsa çıktı ne olur?

print (sayi1)
print(Sayi1)
#Büyük harf ve küçük harf kullanarak tanımlanan değişkenlerin adı aynı olsa bile
farklı değişkenler olduğunu unutulmamalıdır.
sayı1=3
#Python değişken adlandırmada Türkçe karakter kullanımına izin vermektedir.
print(sayı1)

1

2

3

Örnek 13

Python’da hatalı değişken adı kullanımı örneği:

1sayi=5 #Hatalı değişken adı.
print (1.sayi)

File "<ipython-input-52-a0b35430cdb5>", line 1

1sayi=5 #Hatalı değişken adı.

^ SyntaxError: invalid syntax

2.2.2. Değişken Adlandırma için Standartlar

Değişken adlandırma için bazı standartlar vardır. Bu standartlar değişken adının ve içeriğinin anlaşılma- sına yardımcı olarak programcıların daha kolay çalışmasını sağlar. Değişken adı, onun içeriği hakkında

bilgi verirse kodun anlaşılması kolaylaşır. Değişken adlarının yazımında bazı standart kullanımlar vardır.

Birden fazla kelimenin kullanılacağı değişken adlarında kelimelerin ilk harfi büyük olabilir. Camel stan- dardında (başka standartlar da bulunmaktadır) değişken adlarının görünüşü deve hörgücüne benzetil- mektedir. Değişkenin adına küçük harfle başlanır ve sonraki her kelime büyük harfle başlar.

Örnek 14

adi= "Elif"
soyadi="Altun"
dogumYili=1981
universiteMezunuMu=True
universiteyeBasladigiYil=1999
mezuniyetNotu=2.00
print ('Adı: ', adi)
print ('Soyadı: ', soyadi)
print('Üniversite Mezunu mu? ', universiteMezunuMu)
print('Üniversiteye Başladığı Yıl: ', universiteyeBasladigiYil)
print('Mezuniyet Notu: ', mezuniyetNotu)

Adı: Elif

Soyadı: Altun

Üniversite Mezunu mu? True

Üniversiteye Başladığı Yıl: 1999

Mezuniyet Notu: 2.0

2.3. Veri Tipleri

Veri tiplerini anlayabilmek için aşağıdaki kod satırı incelenebilir. Aşağıda bir sayı ile bir karakter dizisi üzerinde operatörleri kullanarak işlemler yapılmıştır.

Örnek 15

Hatalı veri tipi kullanımına örnek: “sayi2” değişkeninin tek tırnak içinde verildiğine ve bir karakter dizisi olduğuna dikkat edilmelidir.

sayi1=5
sayi2='3'
print (sayi1+sayi2)

TypeError Traceback (most recent call last)

<ipython-input-55-294ee141ba94> in <module>()

1 sayi1=5

2 sayi2='3'

----> 3 print (sayi1+sayi2)

TypeError: unsupported operand type(s) for +: 'int' and 'str'

Kod çalıştırıldığında bir hata mesajı alınır. Bir aritmetik operatörü kullanılırken bir sayı ile bir karakter dizisi (ikinci değişkenin adı sizi yanıltmasın) toplamaya çalışıldığı için Python hata verir. Veri tipleri, de- ğişkenler üzerinde yapılabilecek işlemleri belirler.

Örnek 16

Operatörler konusunda * operatörü ile ilgili bir ayrıntıdan bahsedilmiştir.

sayi1=5
sayi2='3'
#sayi2 değişkenin tek tırnak içinde verildiğinde bir karakter dizisi olduğuna dikkat
ediniz.
print (sayi1*sayi2)
#Sizce nasıl bir sonuç çıkar?

33333

Örnekte görüldüğü gibi kod “çarpma” işlemi yapamamıştır. Çünkü ortada iki sayısal değer yoktur. İkinci örnekte 3 sayısını bir karakter olarak 5 defa yazmıştır. Python’da değişkenlere değer atanırken veri tipleri belirtilmez. Python, atanan değere göre veri türünü kendisi belirler. Ancak programlama yaparken veri tiplerini bilmek ve ona göre kullanmak gerekir.

2.3.1. Python’da Sık Kullanılan Veri Tipleri

Python programlama dilinde sıkça kullanılan veri tipleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur:

Veri Tipi Sınıfı Açıklama
Integer int Tam Sayı (Örnek: 3, 5, 369963)
Float float Ondalıklı sayı. (Örnek: 10.45)
Complex complex Karmaşık sayılar A + Bj şeklinde kullanılır. (Örnek: 4+5j)
Karakter dizisi (String) str Karakter dizilerini (metinleri) göstermek için kullanılır. Çift tırnak veya tek tırnak içinde gösterilir. “Merhaba Dünya”
Boolean bool Sadece True veya False değeri alır. int(True)=1 iken int(False)=0 dır.
Liste list Farklı veri türleri içerebilir.listem=[‘Çınar’, 24, ‘Mühendis’, True]
Demet (tuple) tuple Farklı veri türleri içerebilir. demet1=(‘Çınar’, 24, ‘Mühendis’, True)
Sözlük (dictionary) dict Farklı veri türleri içerebilir.sozluk={‘adi’: ‘Çınar’,’yasi’=24, ‘meslekUnvani’:’Mühendis’, ‘askerlikDurumu’: True}

2.3.2. Sayısal (int, float ve complex) Veri Tipleri

“int” veri tipi Python’da tam sayıların tutulduğu veri tipidir: 3, 5, 198763 gibi değerleri tutar. En çok kullanılan veri tiplerinden biridir.

“float” veri tipi ondalıklı sayıların tutulduğu veri tipidir: 0.5, 234678.67 gibi değerleri tutar.

“complex” veri tipi ise karmaşık sayıların tutulduğu veri tipidir. A+Bj tipinde veriler tutulur: 4+5j gibi değerleri tutar.

Örnek 17

Python’da bir değişkene değer atandığında veri tipleri atanan değere göre otomatik olarak belirlenir.

piSayisi=3.14
#float tipinde bir veri
print ('pi sayısı=', piSayisi)
rCm=2
#integer tipinde veri
alan=3.14*2**2
print ('Alan=', alan)
#sonuç float tipinde
print('Yarıçapı 2 olan dairenin alanı ', alan, ' cm 2 dir' )
karmasikSayi=4+5j
print('Bir karmaşık sayı=', karmasikSayi+3j)

pi sayısı= 3.14 Alan= 12.56 Yarıçapı 2 olan dairenin alanı 12.56 cm 2 dir Bir karmaşık sayı= (4+8j)

2.3.3. Karakter Dizisi (string) Veri Tipi

Karakter dizisi, kullanıcıdan alınan değerlerin metin formatında tutulduğu veri tipleridir. Python karakter dizisi oldukça kullanışlı işlevlere sahiptir.

Örnek 18

Bir karakter dizisi ekrana yazdırılabilir, başka bir karakter dizisiyle birleştirilebilir.

“len( )” metodu bir karakter dizisinin uzunluğunu vermektedir.

metin1 = 'Merhaba '
metin2 = 'Mars'
print (metin1) # karakter dizisinin tamamını yazar
print (metin1 * 2) # karakter dizisini 2 defa yazar
print (metin1 + metin2) # iki karakter dizisini birleştirir
print ('metin1 adlı değişkendeki değerin uzunluğu:', len(metin1))
#Boşluğun da bir karakter olduğunu gözden kaçırmayınız.

Merhaba

Merhaba Merhaba

Merhaba Mars

metin1 adlı değişkendeki değerin uzunluğu: 8

2.3.3.1. Karakter Dizilerinde (string) Dilimleme İşlemleri

Bir karakter dizisinin içindeki karakterlere tek tek veya belirli bir aralıkta erişilebilir. Köşeli parantez içinde [ ] tek bir sayı verildiğinde bu karakter dizisinin indisini ifade eder. İndis numarası “0” dan başlayarak karakterin metindeki kaçıncı sırada yer aldığını gösterir. metin[0] ifadesi metin değişkenindeki 1. karakteri verir. Belirli bir aralıktaki karakteri alırken “[başlangıç indisi:bitiş indisi]” şeklinde ifade edilir. metin[0:5] metin değişkeninde indisi 0, 1, 2, 3 ve 4 olan karakterleri dilimler. Bitiş indisi dilimlemeye dahil edilmez. İndislerin “0” dan başladığı unutulmamalıdır.

Başlangıç indisi verilmeyen karakter dizisinde örnek: metin[:7] başlangıç indisi otomatik olarak sıfır (0) olur. Örnek 0, 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. karakterlerden oluşan bir metin verir. Bitiş indisi değeri verilmezse başlangıç indisinden başlanarak son karakter dâhil dilimleme işlemi yapılır.

Negatif İndis Sayıları: Karakter dizisine sondan başlandığını ifade eder. metin[-1] karakter dizisinin en sonundaki karakteri verir. metin [-2] ise sondan ikinci karakteri verir.

Karakter dizilerinde indisler ritmik atlanarak dilimleme yapılabilir. Bunun için [başlangıç indisi: bitiş indi- si: ritmik artış miktarı] şeklinde kullanılır. “metin[0:8:2]” : 0’dan başlayarak 0, 2, 4 ve 6 indis numaralı karakterleri dilimler.

Örnek 19

Karakter dizilerinin kullanımı ile ilgili örnekler:

metin='Merhaba Mars'
print (metin[0]) # ifadenin ilk karakterini yazar.
print (metin[4:7]) # ifadenin 5, 6 ve 7. karakterlerini yazar.
print (metin[8::]) # 9. karakterden sonuncu karaktere kadar yazar.
print (metin[-2]) # karakter dizisinin en sondan ikinci karakterini yazar.
print (metin [:7]) # indisi 0' dan 7'ye kadar olan (7 dahil değil) karakterleri yazar.
print (metin[8:]) # başlangıç indisinden sonra tüm karakterleri yazar.
print(metin[0:8:2]) # 0, 2, 4 ve 6 indis numaralı karakterleri dilimler.

M

aba

Mars

r

Merhaba

Mars

Mraa

Liste, demet ve sözlükler kapsamlı konular olduğu için ayrı bölümlerde verilmiştir.

2.4. type( ) Metodu Kullanımı

Python, her ne kadar veri tiplerini otomatik olarak verse de bir değişkenin veri tipini kontrol etmek ve kullanım amacına göre değiştirmek gerekebilir. Bir değişkenin veri tipini öğrenmek için “type( )” komutu kullanılır.

Örnek 20

Bir değişkenin veri tipi type( ) komutuyla kontrol edilir. type (degiskenAdi) şeklinde yazılır.

sayi1=5
sayi2=10.556
metin1="1"
#metin1 değişkenine tırnak içinde verilen sayının string tipinde bir değişken
olduğuna dikkat ediniz.
sayi3=4+5j
askerlikYaptiMi=True
#True doğru, 1, evet anlamındadır.
print ("1. değişkenin veri tipi: ", type(sayi1))
print ("2. değişkenin veri tipi: ", type(sayi2))
print ("3. değişkenin veri tipi: ", type(metin1))
print ("4. değişkenin veri tipi: ", type(sayi3))
print ("5. değişkenin veri tipi: ", type(askerlikYaptiMi))
listem=['Çınar', 24, 'Mühendis', True]
print ("6. değişkenin veri tipi: ", type(listem))
demet1=('Çınar', 24, 'Mühendis', True)
print ("7. değişkenin veri tipi: ", type(demet1))
sozluk={'adi': 'Çınar','yasi': 24, 'meslekUnvani':'Mühendis', 'askerlikDurumu': True}
print ("8. değişkenin veri tipi: ", type(sozluk))
  1. değişkenin veri tipi: <class 'int'>
  2. değişkenin veri tipi: <class 'float'>
  3. değişkenin veri tipi: <class 'str'>
  4. değişkenin veri tipi: <class 'complex'>
  5. değişkenin veri tipi: <class 'bool'>
  6. değişkenin veri tipi: <class 'list'>
  7. değişkenin veri tipi: <class 'tuple'>
  8. değişkenin veri tipi: <class 'dict'>

2.5. Veri Tiplerini Dönüştürmek

Tam sayılarla işlem yapıldığında “integer”, kesirli sayılarla işlem yapıldığında “float” veri tipi kullanılmaktadır. Değerler üzerinde işlem yaparken (örneğin “input” ile kullanıcıdan veri alırken) içinde sadece rakamlar bulunan “string” ifadeyi sayısal veri tipine dönüştürmek, bazen de bunun tersini yapmak gerekebilir. Bunun için bazı fonksiyonlar bulunmaktadır. Veri tipini dönüştürmek için kullanılan temel fonksiyonlar şunlardır:

int( ) : Veri tipini integer’a çevirir.

float() : Veri tipini float’a çevirir.

str() : Veri tipini karakter dizisine çevirir.

“integer” tipinde bir sayıyla “float” tipinde bir sayı çarpıldığında sonuç “float” tipinde olacağı için Python bu veri tipini otomatik olarak belirler.

Örnek 21

Aşağıdaki örnekte iki sayının da tırnak içinde verilmiş olduğuna dikkat ediniz.

metin1='5'
metin2='3'
print (metin1+metin2)

53

Yukarıda kullanılan değerler tırnak içinde verildiğinden karakter dizisi veri tipindedir. Kod sonuç olarak iki karakteri yan yana yazacaktır.

Örnek 22

İki değişkenin veri tipini dönüştürünüz. Veri tipi dönüştürüldüğünde karakter dizisi sayıya çevrilmiş ola- caktır. Böylece iki sayısal değer üzerinde toplama işlemi yapılabilir.

print(int(metin1)+int(metin2))

8

Karakter dizisi olan bir değer sayısal bir ifadeye dönüştürüldüğünde bu ifadenin sadece sayısal karakter- ler içermesi gerekir. “A” harfi veya metinsel bir ifade int(“A”) kullanılarak sayıya çevrilemez.

Veri tipi, kullanılan değerler ile uyumlu olmalıdır. Veri tipi dönüşümünde bazı değerlerde kayıplar olabilir.

Örnek 23

Aşağıdaki örnekte pi değerinin “float” ve “integer” veri tiplerinde kullanıldığında çıkan sonuca dikkat ediniz.

piDegeri=3.14
print ('Veri Tipi: ',type(piDegeri))
#3.14 değerini verdiğimizde piDegeri float veri tipi olarak tanımlanacaktır.
yariCap=5
daireninAlani=((piDegeri*2)*yariCap)
print('Dairenin Alanı (float)=', daireninAlani)
piDegeriInt=(int(piDegeri))
# int(piDegeri*2) ifadesi float değeri int veri tipine dönüştürüldü.
print('Int veri tipine dönüştürülen piDegeri: ', piDegeriInt)
daireninAlani=((piDegeriInt*2)*yariCap)
print('Dairenin Alanı (int)=', daireninAlani)

Veri Tipi: <class 'float'>

Dairenin Alanı (float)= 31.400000000000002

Int veri tipine dönüştürülen piDegeri: 3

Dairenin Alanı (int)= 30

Örnek 24

Boolean veri tipini sayısal veri tipine ve string veri tipine dönüştürebilirsiniz. Bu işlemin tersini de yapabilirsiniz.

askerlikYaptiMi=True
print('Askerlik yaptı mı?', askerlikYaptiMi)
askerlikYaptiMiInt=int(askerlikYaptiMi) #integer tipine dönüştürüldü.
print('Askerlik yaptı mı?', askerlikYaptiMiInt)
askerlikYaptiMiStr=str(askerlikYaptiMi) #string tipine dönüştürüldü.
print('Askerlik yaptı mı?', askerlikYaptiMiStr)
#Çıktı olarak True verir ancak bu boolean tipinde değildir.

Askerlik yaptı mı? True

Askerlik yaptı mı? 1

Askerlik yaptı mı? True

2.6. Operatörler

Python’da aritmetik, mantıksal işlemler ve ilişkisel karşılaştırmalar gibi işlemler yapmak için operatör (iş- leç) adı verilen semboller ve özel sözcükler kullanılır. Bu bölümde Python’da kullanılan temel operatörler yer almaktadır.

2.6.1. Aritmetik operatörler

Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi işlemler başta olmak üzere aritmetik işlemleri yapmak için kullanılan operatörlerdir.

İşaret İşlem Örnek Sonuç
+ Toplama 5+3 8
- Çıkarma 5-3 2
* Çarpma 5*3 15
/ Bölme 5/3 1.6666666666666667
** Kuvvet 5**3 125
// Tam sayı bölme 5//3 1
% Mod 5%3 2

Toplama Operatörü

Bu operatör iki veya daha fazla sayısal değeri toplamak için kullanılır.

Örnek 25

Sayısal değerler “integer” , “float” veya “complex” tipinde olabilir.

print (5+3)
print (5+3+3)
sayi1=10
print (sayi1+5)
#Aynı şekilde değişken kullanarak da yapabiliriz.
sayi2=10.34
print (sayi1+sayi2+5.5) #farklı veri tiplerindeki sayıları ve değişkenleri de kullanabiliriz

8

11

15

25.84

Örnek 26

Toplama operatörünün karakter dizilerinde farklı bir kullanımı vardır: İki veya daha fazla karakter dizisini birleştirmek için kullanılabilir.

print ('Merhaba ' + 'Mars')
metin1='Merhaba ' + 'Mars' + ' nasılsın?'
print(metin1)

Merhaba Mars

Merhaba Mars nasılsın?

Çıkarma Operatörü

Bu operatör, sayıların farkını bulmak için kullanılır.

Örnek 27

print(5-3)
sayi1=5
sayi2=3
print(sayi1-sayi2)
print (3-4-5)

2

2

-6

Çarpma Operatörü

Çarpma operatörü iki veya daha fazla sayıyı çarpmak için kullanılır.

Örnek 28

print(5*3)
print(5*3*2)
sayi1=5
sayi2=3
print(sayi1*sayi2)

15

30

15

Çarpma operatörü, toplama operatöründe olduğu gibi karakter dizilerinde farklı bir amaç için kullanılmaktadır.

Örnek 29

Bir karakter dizisini istediğiniz kadar yazdırmak için çarpma operatörünü kullanabilirsiniz.

print (20*'BA')
BABABABABABABABABABABABABABABABABABABABA

Bölme Operatörü

Bu operatör, iki sayıyı bölmek için kullanılır.

Örnek 30

print (5/3)
0.8333333333333334

Bölme operatörünü ikiden fazla sayıyı bölmek için de kullanabilirsiniz.

Örnek 31

print(18/3/2)

3.0

Bu tür durumlarda Python işlemleri soldan başlayarak sırayla yapar. Önce 18/3 işlemini yapar ve sonucu 2’ye böler.

Kuvvet Alma Operatörü

Bir sayının kuvvetini almak için kullanılır. Bir sayının kuvveti o sayının kendisiyle kuvvet kadar çarpılmasıyla bulunur. 5**3=555

Örnek 32

5’in 3. kuvvetinin bulunması:

print(5**3)

125

Kuvvet alma operatörü bir sayının kökünü almak için “1/kuvvet” olarak kullanılabilir.

Örnek 33

49’un karekökünü almak için 1/2 kuvveti alınır.

print(49**(1/2))

7.0

Tam Bölüm Operatörü

İki sayının birbirine tam bölüm sonucunu verir. Bölüm sonucu ondalıklı sayı ise ondalıklı kısmını almaz.

Örnek 34

print (121.00//3)

40.0

Mod Alma Operatörü Bir sayının diğer bir sayıya bölümünden kalanını verir.

Örnek 35

print (5%3) #Sayının 3 ile bölümünden kalan.
print (9%2) #Kalan 0 ise sayı çifttir.

2

1

2.6.2. İlişkisel Operatörler

İlişkisel operatörler, değerler arasındaki ilişkiyi kontrol ederek sonucu “boolean” bir değer olarak (True, False) döndürür. “True” değeri şartın, ilişkinin veya koşulun sağlandığı anlamına gelirken, “False” değeri ise ilişkinin sağlanmadığı anlamına gelir.

İşaret İşlem Örnek Sonuç
== Eşit mi? 5==3 False
!= Farklı mı? 5!=3 True
> Büyüktür? 5>3 True
< Küçüktür? 5<3 False
>= Büyük veya eşittir? 3>=3 True
<= Küçük veya eşittir? 5<=3 False
is Değerler eşit mi? ‘Elif’ is ‘elif’ False
is not Değerler farklı mı? ‘Elif’ is not ‘elif’ True
in İçeriyor mu? ‘bil’ in ‘bilişim’ True
not in İçermiyor mu? ‘bil’ not in ‘bilişim’ False

Eşittir Operatörü

“==” operatörü iki değerin birbirine eşit olup olmadığını anlamak için kullanılır. İki değer birbirine eşitse “True”, eşit değilse “False” değeri verir.

Örnek 36

print(5==3)
#değişkenlere atadığınız değerleri de aynı şekilde kontrol edebilirsiniz.
sayi1=5
sayi2=3
print(sayi1==sayi2)
print(sayi1==5)

False

False

True

Örnek 37

“==” Operatörü karakter dizilerinde de değerlerin eşitliğini kontrol etmek için kullanılır.

print('Emre'=='emre')
# Küçük büyük harf duyarlılığına (case sensetive) dikkat ediniz.
metin1='Emre'
metin2='emre'
print(metin1==metin2)
print(metin1=='Emre')

False

False

True

Eşit Değildir Operatörü

“!=” operatörü iki değerin birbirinden farklı olup olmadığını anlamak için kullanılır. “==” operatörü- nün tersine değerler birbirine eşitse “False”, eşit değilse “True” değerini döndürür.

Örnek 38

print(5!=3)
sayi1=5
sayi2=3
print(sayi1!=sayi2)
print(sayi1!=5)
# Çıktıların == operatörünün tersi olduğuna dikkat ediniz.

True

True

False

Örnek 39

“!=” operatörü karakter dizilerinde de değerlerin farklılığını kontrol etmek için kullanılır.

print('Emre'!='emre')
# Küçük büyük harf duyarlılığına (case sensetive) dikkat ediniz.
metin1='Emre'
metin2='emre'
print(metin1!=metin2)
print(metin1!='Emre')

True

True

False

Büyüktür Operatörü

Büyüktür “>” operatörü iki değeri karşılaştırmak için kullanılır. 1. sayı 2. sayıdan büyükse “True” değilse “False” değerini döndürür.

Örnek 40

sayi1=6.06
sayi2=6.07
print(sayi1>sayi2)

False

“sayi2” değişkenine yeni bir değer atandığını gözden kaçırmayınız.

sayi2=6
print (sayi1>sayi2)
sayi2=6.06
print(sayi1>sayi2)

True

False

Küçüktür Operatörü

Küçüktür “<” operatörü iki değeri karşılaştırmak için kullanılır. 1. sayı 2. sayıdan küçükse “True” değilse “False” değerini döndürür. Büyüktür operatörünün tersi işlevini görür.

Örnek 41

sayi1=6.06
sayi2=6.07
print(sayi1<sayi2)

True

Programımıza devam edelim. “sayi2” değişkenine yeni bir değer atadığımızı gözden kaçırmayın.

sayi2=6
print (sayi1<sayi2)
sayi2=6.06
print(sayi1<sayi2)

True

False

False

Karakter dizileri, alfabetik olarak sıralandığında sonra gelen ifade daha büyük olarak değerlendirilir.

print ('z'>'a')
print ('a'<'z')

True

True

Büyük Eşittir (>=) ve Küçük Eşittir Operatörleri

Büyük eşittir “>=” operatörü iki değeri karşılaştırmak için kullanılır. Birinci değer ikinciden büyükse veya ikinciye eşitse “True” değilse “False” değerini döndürür. Küçük eşittir “<=” operatörü ise birinci değer ikinci değerden küçükse veya ikinci değere eşitse “True” değilse “False” değerini döndürür.

Örnek 42

Büyük Eşittir (>=) ve Küçük Eşittir (<=) Operatörleri kullanımı:

sayi1=6.06
sayi2=6.06
print(sayi1>=sayi2)
print (sayi1<=sayi2)
#sayılar eşit olduğu için iki operatör de True değeri döndürür.
sayi2=6.07
print(sayi1>=sayi2)
print(sayi1<=sayi2)
#1.sayı 2. sayıdan küçük olduğu için sadece <= operatörü True değerini döndürür.
sayi2=6.05
print(sayi1>=sayi2)
print(sayi1<=sayi2)
#sayi2 değişkeni 6.05 olduğu ve sayi1 sayi2 den büyük olacağı için sadece >= operatörü True değeri döndürür.

True

True

False

True

True

False

“is” ve “is not” Operatörleri

“is operatörü” ve “==” operatörü benzer işleve sahiptir ve iki değerin eşit olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Değerler eşitse “True” değilse “False” değerini döndürür.

“is not” operatörü ise is operatörünün tersi işlev görür. “is” not operatörü değerler farklı ise True değerini değerler aynıysa “False” değerini döndürür.

“==” operatörü değerlerin eşitliğini kontrol ederken “is” aynı zamanda her iki değerin aynı nes- neyi referans gösterip göstermediğini kontrol eder.

Örnek 43

sayi1=5
print (sayi1 is 5)
print (sayi1 is not 5) #is operatörünün tersini verir.

True

False

“is” operatörü karakter dizisinde de kullanılabilir.

print ('elif' is 'Elif')
#Yukarıdaki kod için büyük harf küçük harf duyarlılığını hatırlayınız.
adi='Elif'
print (adi is 'Elif')
print (adi is not 'Elif') #is operatörünün tersini verir.

False

True

False

“in” ve “not in” Operatörleri

“in” operatörü bir karakter dizisinin başka bir karakter dizisinde yer alıp almadığını kontrol etmek için kullanılır. Karakter dizisi, diğer karakter dizisi içinde yer alıyorsa “True” değeri, yer almıyorsa “False” değeri döndürür. “not in” operatörü ise içinde yer almıyorsa “True” yer alıyorsa “False” değeri döndürür.

Örnek 44

in operatörü kullanımı

print ('Bil' in 'Bilişim')
# 2. karakter dizisi içinde 1. karakter dizisi var mı?
print ('Bil' not in 'Bilişim')
# in operatörünün tersi sonuç verir.

True

False

“in operatörünün” for döngüsünde işlevsel bir kullanımı vardır. “Döngüler” konusunda bu kullanımına yer verilmiştir.

2.6.3. Atama Operatörleri

Atama operatörleri değişkene değer atamak için kullanılır. Değişkeni başka bir değerle işleme alarak sonucun yine aynı değişkene atanmasını sağlar.

İşaret İşlem Örnek Sonuç
+= Artırarak atama sayi1+=3 8
-= Eksilterek atama sayi1-=3 2
*= Çarparak atama sayi1*=3 15
/= Bölerek atama sayi1/=3 1.6666666666666667
* *= Kuvvet alarak atama sayi1**=3 125
//= Tam sayı bölerek atama sayi1//=3 1
%= Mod alarak atama sayi1%=3 2

Not

sayi1=5 olarak atanmıştır.

Artırarak Atama Operatörü

Bir değişkenin üstüne sayısal değerleri toplayarak sonucun aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 45

Aşağıdaki kod ”sayi1=sayi1+3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1+=3
print (sayi1)
metin1='Merhaba '
metin1+='Mars' #metin1=metin1+"Mars" koduyla aynı işlevi görür.
print(metin1)

8

Merhaba Mars

Eksilterek Atama Operatörü

Bir değişkenden bir sayısal değeri eksilterek sonucun aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 46

Aşağıdaki kod “sayi1=sayi1-3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1-=3
print (sayi1)

2

Çarparak Atama Operatörü

Bir değişkeni bir sayısal değer ile çarparak sonucun aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 47

Aşağıdaki kod “sayi1=sayi1*3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1*=
print (sayi1)
#Aynı şekilde karakter dizilerinde de kullanabilirsiniz.
metin1='Merhaba '
metin1*=3 #metin1=metin1*3 koduyla aynı işlevi görür.
print(metin1)

15

Merhaba Merhaba Merhaba

Bölerek Atama Operatörü

Bir değişkeni bir sayısal değere bölerek sonucun aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 48

Aşağıdaki kod “sayi1=sayi1/3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1/=3
print(sayi1)

1.6666666666666667

Kuvvet Alarak Atama Operatörü

Bir değişkenin kuvvetini alarak sonucun aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 49

Aşağıdaki kod “sayi1=sayi1**3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1**=3
print (sayi1)

125

Tam Sayı Bölerek Atama Operatörü

Bir değişken sayıya bölündüğünde sonucun (ondalık kısmını atarak) aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 50

Aşağıdaki “kod sayi1=sayi1//3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1//=3
print (sayi1)

1

Mod Alarak Atama Operatörü

Bir değişkenin bir sayıya bölümünden kalanın aynı değişkene atanmasını sağlar.

Örnek 51

Aşağıdaki kod “sayi1=sayi1%3” koduyla aynı işlevi görür.

sayi1=5
sayi1%=3
print (sayi1)

2

2.6.4. Mantıksal Operatörler

İfadeleri mantıksal olarak bağlamak için kullanılan: “or”, “and” ve “not” operatörleridir.

“or” Operatörü

“or” operatörü “veya” anlamındadır. Belirtilen koşullardan birinin sağlanması durumunda “True” değeri döndürür. Bir sayı 6’dan küçük veya 10’dan büyükse koşulunu düşünelim. Sayımız 5 ise 6’dan küçük olduğu için bu şartı sağlayacaktır. Sayımız 6, 7, 8, 9 veya 10 olursa şartların her ikisini de sağlamadığı için “False” değeri döndürülür.

Örnek 52

sayi1=5
#or operatörü kullanımı
print (sayi1<6 or sayi1>10)
adi='Elif'
print (adi=='Elif' or adi=='Emre')
#Adı Elif veya Emre ise True değerini döndürür.
meslekUnvani='Mühendis'
print (meslekUnvani=='Öğretmen' or meslek=='Doktor')
#Meslek ünvanı Öğretmen veya Doktor olmadığı için False döndürür.
print (meslekUnvani=='Öğretmen' or meslekUnvani=='Doktor' or
meslekUnvani=='Mühendis')
#Meslek Ünvanı Öğretmen veya Doktor veya Mühendis'ten biri ise True değerini
döndürür.
# İkiden fazla koşul için de kullanılabilir.

True

True

False

True

“and” Operatörü

Bu operatör “ve” anlamındadır. Belirtilen koşulların hepsinin sağlanması durumunda “True” değerini döndürür. Bir öğrencinin ders puanı 50’den büyük ve 60’tan küçükse koşulunu düşünüldüğünde öğrencinin puanı 50 ise her iki şartı da sağlayacaktır ve “True” değerini döndürecektir.

Örnek 53

ogrenciDersPuani=50
print (ogrenciDersPuani>50 and ogrenciDersPuani<60)
adi='Emre'
yasi=24
print (adi=='Emre' and yasi>=20)
#Adı Emre ve yaşı en az 20 ise True değerini döndürür.
meslekUnvani='Mühendis'
askerlikDurumu='Yaptı'
isTecrubeYil=2
print (meslekUnvani=='Mühendis' and askerlikDurumu=='Yaptı')
print (meslekUnvani=='Mühendis' and askerlikDurumu=='Yaptı' and isTecrubeYil>=3)

False

True

True

False

Meslek unvanı Mühendis ise ve askerliğini yapmışsa “True” değerini döndürür.

Meslek ünvanı Mühendis ise, askerliğini yapmışsa ve en az 3 yıl iş tecrübesi varsa “True” değerini döndürür.

“not” Operatörü

Bu operatör “değil” anlamındadır. Belirtilen koşulun tersi doğruysa “True” değeri verir. Bir öğrencinin puanı 45’ten küçük değilse ifadesi düşünüldüğünde öğrencinin puanı 50 ise “True” değerini döndürür.

Örnek 54

ogrenciDersPuani=50
print(not(ogrenciDersPuani<45))
print (ogrenciDersPuani>45) #Yukarıdaki ifade ile aynı işlevi görür.

True

True

2.6.5. Operatörlerde Öncelik Sırası

Farklı operatörler birlikte kullanılabilir. Operatörler birlikte kullanılırken hangi işlemin önce yapılacağına dair bir sıralama vardır.

  • Parantez içindeki işlemler her zaman öncelikli olarak yapılır.
  • Çarpma ve bölme işlemleri toplama ve çıkarma işlemine göre önce yapılır.
  • Aynı derecedeki operatörlerde işlem sırası önceliği soldan sağa doğrudur.
  • İşlemlerde öncelik sırasını belirtmek için en iyi yöntem operatörleri parantez içinde kullanmaktır.

Örnek 55

print((3+5)*2) #Bu işlemin sonucunu tahmin ediniz.
#Öncelikle parantez içi yapıldığında 8*2=16
print (3+5*2) #Bu işlemin sonucu kaçtır?
#Öncelikle çarpma işlemi yapıldığından 3+10=13
print (3**2*2)
print (6*7/7)
print (6*3/2+8/2*3)

16

13

18

6.0

21.0

Bu bölümde temel operatörler verilmiştir. Python’da bu operatörlerin yanında başka operatörlerde yer almaktadır. Ayrıca kullandığınız Python sürümüne göre farklı operatörler kullanılabilir.